Uzależnienie od alkoholu
Problem nadużywania alkoholu dotyczy nawet 15% Polaków. Z kolei osoby uzależnione stanowią 2% populacji naszego kraju, a pod względem płci wśród osób uzależnionych od alkoholu dominują mężczyźni. Uzależnienie od alkoholu stanowi istotny problem społeczny, który może prowadzić nie tylko do nieprawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie, ale i do rozwoju zaburzeń psychicznych.
Rozwój uzależnienia od alkoholu
Uzależnienie od alkoholu nie pojawia się od razu po rozpoczęciu spożywania alkoholu. Wyróżnia się cztery podstawowe fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu:
- 1. Faza wstępna (nazywana również prealkoholiczną fazą objawową) - polega na zauważeniu przyjemności, która wynika z picia alkoholu oraz postrzeganiu alkoholu, jako złotego środka, który pomaga walczyć z problemami życiowymi i złymi emocjami. Osoby podatne na uzależnienie od alkoholu odczuwają większą przyjemność i ulgę związaną z jego spożywaniem.
- 2. Faza zwiastunowa - zaczyna się wtedy, gdy na skutek nadużywania alkoholu dojdzie do tak zwanego palimpsestu alkoholowego (czyli zerwania się filmu). Stan ten polega na tym, że mimo braku utraty przytomności, nie ma możliwości przypomnienia sobie okoliczności związanych z wypiciem alkoholu. W tej fazie człowiek zaczyna coraz bardziej koncentrować się na alkoholu i stwarzać specjalne okazje, dzięki którym możliwe będzie jego spożywanie. W tym momencie człowiek zaczyna sobie zdawać sprawę, że jego sposób przyjmowania alkoholu istotnie się zmienił.
- 3. Faza krytyczna - cechą typową dla tej fazy jest utrata kontroli nad swoim zachowaniem. Człowiek nie jest w stanie przerwać spożywania alkoholu bez osiągnięcia stanu upojenia. W tej fazie dochodzi już do rozwinięcia się tak zwanego głodu alkoholowego. Pojawiają się objawy uzależnienia takie, jak: konieczność ciągłego uzupełniania stężenia alkoholu w organizmie, odizolowanie od społeczeństwa i otoczenia, zaniedbywanie pracy, rodziny, spożywania posiłków, skoncentrowanie całego życia wokół alkoholu.
- 4. Faza chroniczna - dla tej fazy charakterystyczne jest występowanie tak zwanych ciągów picia. W fazie chronicznej mogą wystąpić psychozy alkoholowe, dochodzi również do rozpadu zasad moralnych oraz zaburzenia procesów myślenia. Faza chroniczna charakteryzuje się również napadami lęku, drżeniem ciała i znacznym obniżeniem sprawności ruchowej uzależnionego.
Typy alkoholizmu według Cloningera
Biolog i genetyk, Robert C. Cloninger podzielił alkoholizm na dwa podstawowe typy:
- ● typ 1 - jest uwarunkowany w dużej mierze przez środowisko i częściej dotyczy płci żeńskiej. Osoby, które dotknie typ 1 zazwyczaj są przed uzależnieniem introwertyczne, zamknięte w sobie i mają tendencję do unikania trudności. Spożywanie alkoholu rozpoczyna się typowo po 25 roku życia i w dość krótkim czasie prowadzi do zaburzeń psychicznych i somatycznych.
- ● typ 2 - ten typ alkoholizmu jest uwarunkowany genetycznie i jest dziedziczony w linii męskiej. Nadużywanie alkoholu rozpoczyna się zazwyczaj po 16 roku życia. Szkody zdrowotne pojawiają się później, niż w pierwszym typie alkoholizmu. Osoba dotknięta alkoholizmem typu 2 wykazuje cechy antyspołeczne i ekstrawertyczne.
Uzależnienie od alkoholu - cechy charakterystyczne
Jedną z ważniejszych cech, świadczących o uzależnieniu od alkoholu jest całkowite zaprzeczanie problemowi uzależnienia, pomimo ewidentnych szkód zdrowotnych i psychicznych. Objawy chorobowego uzależnienia od alkoholu, to przede wszystkim:
- ● utrata kontroli nad spożywaniem alkoholu;
- ● poczucie przymusu spożywania alkoholu;
- ● rozwój tolerancji, czyli konieczność przyjmowania coraz to większych ilości alkoholu w celu osiągnięcia stanu upojenia;
- ● porzucenie swoich zainteresowań, skupienie swoich działań na pozyskiwaniu i spożywaniu alkoholu;
- ● spożywanie alkoholu, pomimo niekorzystnych i szkodliwych następstw zdrowotnych;
- ● rozwój objawów somatycznych;
- ● przedwczesna śmierć w przypadku nie leczenia uzależnienia.
Alkoholowy zespół abstynencyjny
Alkoholowy zespół abstynencyjny do grupa pewnych objawów, które występują po odstawieniu alkoholu. Aby wystąpił zespół abstynencyjny, używanie alkoholu musi być wcześniej przewlekłe, stałe, najczęściej w wysokich dawkach. Typowe objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego, to: drżenie rąk, pocenie się, nudności, wymioty, bezsenność, pobudzenie, tachykardia (podwyższone tętno), podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Czasami alkoholowemu zespołowi abstynencyjnemu towarzyszą drgawki oraz omamy słuchowe lub wzrokowe.
Kim jest wysoko funkcjonujący alkoholik?
Istnieje również zjawisko wysoko funkcjonującego alkoholika. Jest to osoba uzależniona od spożywania alkoholu, która mimo tego uzależnienia nie traci pozycji społecznej oraz potrafi funkcjonować zawodowo, jak i towarzysko. W odniesieniu do płci żeńskiej, wysoko funkcjonujące alkoholiczki dążą zazwyczaj w swoim działaniu do perfekcji, zajmują wysokie, zazwyczaj kierownicze stanowiska i posiadają wyższe wykształcenie. Takie osoby zostały zazwyczaj wychowane w dobrych warunkach socjalnych i materialnych.
Podsumowując, uzależnienie od alkoholu jest bardzo kosztownym problemem psychicznym. Wykluczenie z życia zawodowego i społecznego przynosi straty nie tylko osobie uzależnionej i jej rodzinie, ale tak naprawdę całej populacji. Dlatego tak ważne jest prowadzenie specjalistycznych programów społecznych i skutecznej terapii uzależnienia od alkoholu.